Slimmer afval verwerken bespaart 1,4 miljard ton CO2 per jaar

Alternatieve methodes om afval te verwerken - zoals composteren en recycleren - kunnen de uitstoot van de afvalsector met 84 procent terugdringen, volgens een rapport van de internationale afvalwaakhond Gaia. Toch krijgen die methodes nauwelijks aandacht in nationale klimaatplannen.

De afvalsector is goed voor een vijfde van de wereldwijde uitstoot van methaan, een broeikasgas dat vele malen krachtiger is dan CO₂. Volgens een nieuw rapport van de Global Alliance for Incenerator Alternatives (Gaia, niet te verwarren met de Belgische dierenrechtenorganisatie) kan een doorgedreven afvalverwerking zo meer dan 1,4 miljard ton CO₂-equivalent besparen per jaar. Dat is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van alle voertuigen in de Verenigde Staten samen.

Gescheiden afvalinzameling

Maar de klimaatwinst van een hervorming van ons afvalbeleid kan nog veel groter zijn, stelt het rapport. Inzetten op afvalvermindering en een circulaire economie kan de uitstoot van zowel productie, transport, gebruik en dumping van goederen drastisch verminderen. Een constructie maken met gerecycleerd aluminium kost bijvoorbeeld 96 procent minder energie dan dezelfde constructie met ruwe grondstoffen.

Inzetten op afvalvermindering en een circulaire economie kan de uitstoot van zowel productie, transport, gebruik en dumping van goederen drastisch verminderen.

De pijlers van zo’n doordacht afvalbeleid zijn de scheiding van organische afvalstromen, composteren, de recyclage van niet organisch afvalmateriaal en ervoor zorgen dat er minder producten afgedankt worden.

Zo beveelt het rapport steden en gemeenten aan om organische materie via aparte afvalstromen in te zamelen. Zo geraakt het niet gecontamineerd met bijvoorbeeld plastic of glas, en kan er op grote schaal gecomposteerd worden. Gaia schat dat zo’n gescheiden inzameling en compostering de methaanuitstoot van de stortplaatsen van wereldsteden met 62 procent kan verminderen.

Voer voor microben

Er zal steeds organische materie zijn die niet uit de algemene afvalstroom te verwijderen valt. Denk maar aan restjes in yoghurtpotjes of conservenblikken. Om die te verwerken op een ecologische manier, kunnen microben die zulke materie afbreken toegevoegd worden aan stortplaatsen. Dat kan volgens het rapport leiden tot een vermindering in methaanemissies tot maar liefst 95 procent.

Verder bevelen de onderzoekers aan om afval te verminderen aan de bron. Klimaatvervuiling kan het best vermeden worden door te voorkomen dat er buitensporige hoeveelheden producten of materialen gemaakt worden. Vooral in het geval van voedsel en plastic kan productievermindering grote klimaatwinst opleveren.

Vooral in het geval van voedsel en plastic kan productievermindering grote klimaatwinst opleveren.

Terwijl de wereld worstelt met een enorme hongercrisis en torenhoge voedselprijzen, wordt nog steeds meer dan een derde van de voedselproductie verspild. Het invoeren van een verbod op wegwerpplastic en het verminderen van de voedselverspilling zijn volgens het rapport twee kritieke werkpunten die onmiddellijke winst opleveren.

Over het hoofd geziene oplossing

‘Beter afvalbeheer is een klimaatoplossing die ons in het gezicht staart’, zegt Neil Tangri van Gaia. ‘Ze vereist geen flitsende of dure nieuwe technologie. Het gaat erom meer aandacht te besteden aan wat we produceren en consumeren, en hoe we ermee omgaan als we het niet langer nodig hebben.’

De onderzoekers klagen aan dat het potentieel van hervormingen in de afvalsector te weinig wordt benut tijdens klimaatbesprekingen. Vooral het verminderen van methaan in afvalstromen wordt over het hoofd gezien in nationale en supranationale klimaatplannen stellen ze.

‘Nu we ons voorbereiden op een nieuwe VN-klimaatconferentie, hebben we een unieke kans om afval stevig op de agenda te zetten’, stelt co-auteur van het rapport Mariel Vilella. ‘Zonder concrete inzet van wereldleiders om afval te voorkomen, kunnen we de klimaatdoelstelling van 1,5 graad niet halen.’