‘Supermug’ uit Azië bedreigt vooruitgang in strijd tegen malaria

Een Aziatische muggensoort speelt een prominente rol bij de opmars van resistente malaria in Afrika, blijkt uit onderzoek in het vakblad Nature. De mug verspreidt zich bijzonder snel en kan het hele jaar door overleven.

Malaria wordt veroorzaakt door een parasiet die muggen uitkiest als gastheer. Als die muggen mensen steken, wordt de ziekte overgedragen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waren er in 2021 wereldwijd naar schatting 247 miljoen gevallen van malaria en meer dan 600.000 doden, voornamelijk in Afrika. Kinderen werden daarbij het zwaarst getroffen want van de dodelijke slachtoffers was 80 procent jonger dan vijf jaar.

Onderzoek aan Lancaster University, gepubliceerd in Nature Medicine, heeft nu aangetoond dat de Aziatische malariamug Anopheles stephensi een prominente rol speelt bij de verspreiding van een geneesmiddel- en diagnoseresistente vorm van malaria in Afrika.

Snel en besmettelijk

De mug werd voor het eerst gedetecteerd in Djibouti in 2012 en verspreidde zich vervolgens met een ongekende snelheid naar de Hoorn van Afrika - Ethiopië, Soedan, Somalië en Eritrea - en ook daarbuiten naar Jemen, Nigeria, Kenia en Ghana.

‘De mug die zich vanuit Azië naar de Hoorn van Afrika heeft verspreid, was de oorzaak van een grote malaria-uitbraak in Ethiopië.’

In de huizen waar de Anopheles stephensi-mug werd gesignaleerd, liepen mensen 270 procent meer kans om besmet te geraken met malaria dan op plekken waar de mug niet aanwezig was. Bovendien blijkt dat de parasiet op de Aziatische mug resistent is voor medicatie en de infectie nadien ook moeilijker te diagnosticeren is.

‘De mug die zich vanuit Azië naar de Hoorn van Afrika heeft verspreid, was de oorzaak van een grote malaria-uitbraak in Ethiopië. Anopheles stephensi vormt een enorm probleem voor de volksgezondheid vanwege de snelle verspreiding, de capaciteit om het hele jaar door te overleven en de huidige insecticiden te weerstaan’, zegt hoofdauteur van de studie Luigi Sedda.

Anopheles stephensi maakt gebruik van de talrijke waterreservoirs in de snel groeiende Afrikaanse steden om zich voort te planten. Sedda vreest dat de variant de eerdere positieve evolutie inzake malariabestrijding en vaccins kan teniet doen.