Trekvogels moeten het steeds vaker zonder ‘tankstations’ stellen

Zaterdag is het Werelddag van de Trekvogel. Dit jaar wordt aandacht gevraagd voor het belang van water voor trekvogels. Want veel van de waterrijke omgeving waarop ze rekenen tijdens hun tocht, staat hoe langer hoe meer onder druk.

Broeden, tot rust komen en bijtanken: trekvogels zijn afhankelijk van moerassen, meren, rivieren, de kust en zelfs van vocht dat ze vinden in zaden, bloemen of mist. Maar water wordt een bedreigd goed. Dat bleek ook recent nog maar eens uit de resultaten van een studie van de Universiteit Utrecht. Die toonde aan dat de waterzekerheid wereldwijd bedreigd wordt door droogte en hittegolven.

Uit de Nederlandse studie blijkt dat in de meeste regio’s ter wereld watergebruik voor huishoudens en irrigatie de hoogste prioriteit hebben en dat zet het water in andere sectoren soms onder druk.

In de afgelopen 50 jaar is 35% van al het drassige gebied ter wereld verloren gegaan en daar ondervinden de trekvogels veel last van.

Naast hitte en klimaatverandering, brengen ook vervuiling en de toenemende menselijke vraag naar water vitale ecosystemen en de beschikbaarheid van zuiver water in gevaar - zowel voor vogels als voor mensen.

In de afgelopen vijftig jaar is 35 procent van al het drassige gebied ter wereld verloren gegaan en daar ondervinden de trekvogels veel last van. Ook een iconische waterpartij zoals het Tsjaadmeer in Afrika heeft sinds 1960 maar liefst 90 procent van zijn oppervlakte verloren. Al deze plekken, waar trekvogels op rekenen om tijdens hun vlucht te rusten of te drinken, zijn dus minder beschikbaar of zelfs helemaal verdwenen, waardoor de dieren uitgeput raken of traditionele broedplaatsen niet meer terugvinden.

Trekvogels bedreigd

De organisatoren achter de Werelddag trekken aan de alarmbel, want door alle veranderingen die vogels ervaren kent 48 procent van de bestaande vogelsoorten wereldwijd een afname van hun aantal.

‘Water is leven en de bescherming van water is voor sommige vogels het verschil tussen leven en dood voor een hele soort.’

‘Water is leven en de bescherming van water is voor sommige vogels het verschil tussen leven en dood voor een hele soort’, zegt Jennifer George van het East Asian-Australasian Flyway Partnership (EAAFP).

‘Neem bijvoorbeeld de verbazingwekkende lepelbekstrandloper, die wereldwijd nog maar 360 tot 600 exemplaren telt. Met een lengte van 15 centimeter, ongeveer zo groot als een mus, reist hij heen en weer in Azië om te eten, te rusten en te broeden. Zijn kleine snavel in de vorm van een lepel zeeft modder en zand in ondiep water en verzamelt zo wormen en garnalen. De waterkwaliteit is bepalend voor de kwaliteit van dit voedsel. Pesticiden, stoffen uit de niet-duurzame landbouw en microplastics in hun voedselketen zijn ongezond voor hen en uiteindelijk ook voor ons’, zegt ze.

De Werelddag van de Trekvogel is een initiatief van de Verenigde Naties (VN) en wordt elk jaar op de tweede zaterdag van mei en de tweede zaterdag van oktober georganiseerd om aandacht te vragen voor trekvogels.