Syrië: “Als arts heb je tijdens een oorlog niet altijd de keuze”

“We werken in een enclave van de rebellen en hebben dus maar een beperkte blik op de situatie. Maar het is in elk geval oorlog – en oorlog spaart de burgerbevolking niet. Sommige burgers worden beschoten door scherpschutters, anderen worden het slachtoffer van ‘collateral damage’ zoals dat dan heet. Eerder waren er confrontaties tussen het leger en manifestanten, maar nu zijn er confrontaties tussen het leger en gewapende rebellengroepen, meestal in stadscentra. Voor zover we dat kunnen zien, zijn die groepen heel divers, met mensen met verschillende sociale achtergronden en verschillende klachten over het regime. Het enige dat ze gemeen lijken te hebben is hun woede.”

Geen onderscheid in patiënten

“We krijgen geen officiële toelating om in het land te werken, dus we hebben geen andere keuze dan in rebellengebied te werken. Onze taak bestaat eruit om mensen te helpen die geen toegang tot gezondheidszorg hebben. Wie het regime steunt, kan naar de openbare ziekenhuizen, maar veel rebellen en hun aanhangers krijgen daar geen verzorgen. We leggen de mensen ook uit dat de oorzaak van dit geweld minder belangrijk voor ons is dan de medische gevolgen ervan. En hoewel we in rebellengebied werken, maken we er een punt van dat er voor ons geen onderscheid is tussen aanhangers of tegenstanders van het regime. Op intellectueel niveau begrijpt de bevolking en iedereen in de gezondheidssector dat. Maar op emotioneel niveau ligt dat moeilijker, want veel Syriërs hebben familie of vrienden die gewond of gestorven zijn in dit conflict.”

“Het is indrukwekkend hoe het Syrische medisch personeel zich gedraagt in deze situatie. Ze hebben geen ervaring met zo’n toevloed aan patiënten en zijn er ook niet voor opgeleid, zeker niet voor patiënten met zulke verwondingen. Ons team versterkt in dat opzicht het lokale personeel, dat zo’n geweld voor het eerst ziet. Maar we boeken goede resultaten, ondanks alle moeilijkheden en alle ethische dilemma’s. Bijvoorbeeld: wat zijn de prioriteiten? Wanneer kan je zeggen dat je niets meer kan doen voor een patiënt? Wanneer moet je een agressieve therapie stopzetten? Dat zijn vragen die spanningen en hoog oplopende discussies veroorzaken bij mensen die rationeel moeten reageren in heel emotionele situaties.”

Tekort aan alles

“Er zijn hier in de omgeving wel consultatieruimtes apotheken, maar geen capaciteit voor ziekenhuisopnames en chirurgie. Er is ook een probleem met de bevoorrading. Bloed, pijnstillers, verdovingsmiddelen, aan alles is er een tekort. Net zoals het gebrek aan water, elektriciteit, transportmogelijkheden en communicatienetwerken zijn deze noden heel acuut, maar het zijn typische problemen in conflictgebieden.”

“Dankzij de steun van Syrische artsen en de inspanningen van onze logistieke medewerkers hebben we een noodvoorraad van twee weken. We ontvangen ook schenkingen, wat toont hoe solidair de mensen hier zijn. Enkele dagen geleden kwamen er enkele vrouwen uit het dorp met twee grote zaken vol medisch materiaal, zoals verband en medicijnen, die ze in lokale apotheken gekocht hadden. Maar het is moeilijk te achterhalen waar ze vandaan komen. En als je niet weet waar een verdovingsmiddel vandaan komt, kan je het dan wel gebruiken? Het probleem is dat je als arts in een oorlog niet altijd een keuze hebt.”