De bus in Qingdao

In Qingdao zie ik veel meer bussen rondrijden dan in Brussel of Antwerpen. Ze zitten volgepakt met mensen van en naar het werk, de markt, het strand, de Carrefour. De bussen zijn talrijker dan de dure auto’s, hun impact op het verkeer indrukwekkender. Het is geen pretje met de bus mee te rijden.
Hoffelijkheid onder reizigers is quasi onbestaande, dus als je niet met de andere achterblijvers op het trottoir wil staan kijken naar de volle bus die wegrijdt, kan je niet anders dan mee wringen en dringen om een plaatsje te pakken te krijgen. Altijd een staanplaats, want in een of ander startstation, op een goed geheimgehouden locatie, worden alle zitplaatsen steevast ingenomen, en ik begin te geloven dat die mensen er pas afstand van doen op een of ander eindstation. Een goed geheimgehouden.
Zoals op elke publieke plaats in China is er op de bus veel lawaai. Niet zozeer van gezellig keuvelende grootmoeders, maar wel van de TV’s die keer op keer dezelfde commercials afspelen, van de automatische stem die elke halte afroept, van de ticketverkoopster die ruzie maakt met de passagiers die niet betalen maar waar ze niet bij kan door teveel volk. Er wordt geroepen naar de chauffeur, geroepen naar andere passagiers, doe het raam open, doe het raam dicht, laat me eruit, laat me erin, roep niet zo. Tenzij ze mekaar kennen, praten mensen niet met mekaar. Ze proberen hun plaatsje te behouden en hopen dat er zo weinig mogelijk nieuw volk bijkomt. Met reden.
‘Persoonlijke ruimte’ is over het algemeen al een vaag begrip, maar op de bussen vervalt het gewoon helemaal. Lichamen hangen tegen en over mekaar, de penetrante zweetgeur wordt alleen overtroffen door de onverhoedse zucht uit monden die nog nooit een tandenborstel op bezoek kregen. Zo zijn er wel wat.
Qingdao is gaststad voor de zeilsporten van de Olympische Spelen. Sinds jaren wordt deze gebeurtenis op alles niveaus voorbereid, de verwachtingen worden door Peking geweldig hoog gespannen. Er mag niets foutgaan, want de inzet is niets minder dan het internationale imago van China. Daarin passen uiteraard geen afgeleefde bussen, in dat straatbeeld hoort het niet dat een chauffeur aan het sleutelen is onder zijn eigen bus, stilgevallen in ’t midden van de straat, een obstakel voor de rest van het verkeer, aan het volgende kruispunt hetzelfde geval. Dus worden de bussen vernieuwd. Er rijden sinds enkele maanden kleurrijke nieuwe modellen rond. Democratisch, want nog minder zitplaatsen maar dus wel meer staanplaatsen. De TV’s aan boord geven nu ook Engelse les, de ramen gaan nog open en dicht, de motoren zijn betrouwbaar. Dat geldt niet voor alle bussen natuurlijk.
Dat geldt alleen voor de bussen die over de hoofdstraat rijden. De buurt waar de fonkelnieuwe hotels staan, de buurt waar buitenlanders verwacht worden massaal toe te stromen voor de Spelen. Het echte China wordt gereserveerd voor de echte Chinezen. Zij mogen nog meerijden in de authentieke rammelbakken, de folkloristisch onveilige bussen. De buitenlanders, zij moeten zien hoe goed het er in China aan toegaat. Ook als die buitenlanders niet met een BMW rijden, maar met de bus.