Een dagje activist in Hebron

Wat dacht je van een dagje toerist-activist, op stap met de activist–toergids? Vergeef me als dat een beetje cynisch klinkt, maar deze aanpak is dan ook een erg vrijblijvende benadering van een wereldje waarin je toewijding en inzet eigenlijk essentiële toegangsvoorwaarden horen te zijn. Niettemin lijkt het me een ideale manier om eens een voorproefje te krijgen van wat het is om langere tijd geëngageerd in dit gebied te verkeren; en kan het voor velen een opstapje betekenen, een aanleiding om later terug te keren met een missie die verder reikt dan enkel bekijken en bezoeken.

Zodoende ging ik een dagje op stap met de accompanions (EAPPI http://www.eappi.org/ ) in Hebron. De accompanions zijn internationalen die een oogje in het zeil komen houden op de plaatsen waar Palestijnen al eens te gortig behandeld worden, ze vergezellen hen en rapporteren over wangedrag van settlers en Israelische militairen; ze vormen een onafhankelijk internationaal oog achter de schermen.

Hebron is een speciaal geval, deze stad heeft te kampen met een erg ingrijpend gevolg van de bezetting: de settlers wonen hier ook in het stadscentrum. De huizen die ze bezetten, behoren volgens hen toe aan Joden die in 1929 verdreven werden. De meer recentelijk– Palestijnse – bewoners werden er manu militari uitgezet. De situatie is erg gespannen, niet minder omdat de settlers hun Arabische stadsgenoten onaflatend treiteren en met rotzooi bekogelen. Dit alles onder het toeziend oog van Israelisch-militaire bescherming die ook in het centrum kleine legerbases heeft. Een van de belangrijkste straten van het centrum is afgezet door checkpoints en niet langer toegankelijk voor Palestijnse voertuigen. In die straat is ook een klein schooltje, de accompanions houden een oogje in het zeil wanneer de kinderen langs de Joodse huizen moeten wandelen onderweg van en naar school. Ik sta in de schaduw tegenover een militaire wachtpost toe te kijken hoe de kinderen door een straat vol Israëlische vlaggen – versiering van tijdens de Pesach-week – huiswaarts wandelen, wanneer een soldaat me vraagt op te krassen. Even later is de volledige straat bij militair bevel ontoegankelijk terrein voor internationalen. Tot dusver je bewegingsvrijheid.

Ter illustratie, een bejaarde Engelsman die vorig weekend een wandelingetje maakte door deze straat werd tegen zijn schenen geschopt door een settler-jochie van een jaar of acht dat hiertoe aangemoedigd werd door zijn moeder terwijl de vader hem er luidkeels van beschuldigde een antisemiet te zijn.

Onderweg naar de school zag ik op straat bakstenen liggen waar een touwtje rond gebonden was. Die worden blijkbaar al eens tegen de gevels van de Arabische huizen geslingerd. De bewoners maakten kooien rond de balkons aan hun gevel om de stenen te stoppen. Ze gebruiken enkel nog hun achterdeur, je langs de voordeur op straat wagen vinden ze te gevaarlijk. Een beetje verder zag ik een graffiti “Gas the Arabs”; de settlers in het centrum van Hebron behoren tot de meest extreme zionisten op de planeet, het zijn veelal Amerikaanse migranten, iemand meende tijdens een scheldtirade zelfs duidelijk het accent van Brooklyn te herkennen.

Relatief veel toeristen komen naar het oude centrum van Hebron, vanuit Jerusalem worden er tours heen georganiseerd (http://www.alternativetours.ps/ ). Het historische centrum is de moeite waard, Vader Abraham heeft hier zijn tombe, maar ook de onwaarschijnlijke verdeling van de stad (niet in het minst de Abraham’s rustplaats zelf die nadat een zionist er in 1994 een bloedbad aanrichtte verdeeld werd in een synagoge en een moskee) trekt nieuwsgierigen. De daken met het beste uitzicht, van waarop de absurde situatie het duidelijkst zichtbaar is, werden een soort van toeristische site. Een vrouw vertelt me dat ze ongeveer 500 mensen per maand op haar dak heeft staan om te kijken naar de legerpost op het dak van het huis waar vroeger haar overburen woonden.

Ook in de buurt van de winkelstraten – zeg maar steegjes – van het eeuwenoude stadscentrum, wonen settlers. Vanaf de bovenverdiepingen van hun huizen bekogelen ze de winkelende menigte in de straat met allerlei rotzooi, van huishoudelijk afval tot volledige betonnen bouwblokken. De bewoners maakten een dak van stevig gaas boven de straat om de projectielen tegen te houden. De overdekte winkelstraat trekt veel internationale bezoekers, de winkeliers tonen de rotzooi op het gaas, tonen je waar het vandaan komt en nemen je in dezelfde beweging aan de arm mee naar hun winkeltje dat niet geheel vrij van opportunisme vol toeristische souvenirs gestouwd blijkt. De andere zijde van het politieke toerisme, wanneer een sociaal-politieke impasse een toeristische handelsgelegenheid wordt. 

Een broedhaard van terrorisme ontmanteld

CPT (“Christian Peacemaker Team” ) is een groepering van erg toegewijde, veelal gepensioneerde, geweldloze activisten die zoals ze zelf zeggen “in de weg lopen” wanneer er onrecht dreigt. In Hebron zijn ze momenteel onder andere aanwezig omdat een lokale meisjesschool die ook dienst doet als weeshuis bericht heeft gekregen dat ze ontruimd zullen worden. De redenen hiertoe zijn onduidelijk, de Israëlische autoriteit zou het weeshuis ervan verdenken financiële banden te hebben met Hamas…

Een tijdje geleden werd de bakkerij reeds kort en klein geslagen en de voedsel- en kledingvoorraden weggenomen. Een van deze dagen zou het naaiatelier in de kelder van het gebouw volgen. De mensen van CPT houden de wacht – het leger voert dit soort acties steevast ’s nachts uit – in de hoop het gebeuren vast te kunnen leggen en aan de buitenwereld mee te kunnen delen. Ze spreken de soldaten die de opdracht uitvoeren ook aan op hun menselijkheid in een veelal ijdele poging hen te stoppen.

Vannacht hield ik mee de wacht, samen met nog een groepje jonge internationals die ook op de oproep van CPT waren ingegaan. Gewapend met camera’s verdeelden we ons strategisch over het gebouw en wachtten de ganse nacht. Een stel legerjeeps passeerde het gebouw, maar niemand kwam binnen.

Bij dageraad vertrok ik terug richting Bethlehem, om er de volgende ochtend mee deel te nemen aan een checkpoint watch: de accompanions van EAPPI houden dan een oogje in het zeil terwijl Palestijnse arbeiders tot drie uur lang staan aan te schuiven aan het checkpoint tussen Bethlehem en Jerusalem om naar hun werk te kunnen. De activiteit wordt afgelast wanneer plots blijkt dat het checkpoint de komende dagen volledig gesloten zal zijn. Een veiligheidsmaatregel waarvoor geen aanleiding gegeven wordt, een willekeurige eenzijdige beslissing die een hele boel mensen ervan weerhoudt naar hun werk te kunnen.

Ondertussen is het onheil geschied: enkele nachten nadat ik er was, kwam het leger inderdaad binnen en ontruimde het volledige naaiatelier van het weeshuis in Hebron. De meegenomen machines werden later teruggevonden op de vuilnisbelt van de stad. (http://www.hebronorphans.blogspot.com/)

Zonnige groetjes vanuit Bethlehem,

Dieter.