'Er is geen weg naar vrede, vrede is de weg!'

Afschaffen die handel

De G8 is ondemocratisch, ondoorzichtig en komt gemaakte beloftes niet na. Het is een veelvoorkomend en vaak terecht verwijt. Ze zouden dat boeltje beter afschaffen, wat op zich een vanzelfsprekende conclusie is. Maar misschien is de groep van 8 wel de meest haalbare vorm van een utopische wereldregering. Dan blijft de vraag nog als een wereldregering wel wenselijk is. Maar een ding staat vast, als de G8 ophoudt te bestaan, duikt elders een soortgelijke instelling op, die de leemte opvult.

De zelfverklaarde wereldregering heeft geen democratische legitimiteit. Een hervorming of uitbreiding van de G8, naar een G8+5 (met de opkomende economische grootmachten Brazilië, China, India, Mexico en Zuid-Afrika), zou wat water bij de wijn kunnen doen, maar het democratisch deficit zou nog verre van opgeheven zijn. Zij zijn met 8 en de wereldbevolking is met 6,5 miljard. Het is aan die bevolking om druk te zetten op de G8 om beloftes, en vooral daden af te dwingen. Die massa neemt het recht in handen door het geweten en soms – zoals in Rostock duidelijk werd – meer te schoppen.

Politiek klimaat

Misschien was het “niet zo’n goed idee” om de G8-top in het Oost-Duiste Rostock te laten doorgaan, waar een volledig ander politieke klimaat heerst dan het Belgische. In tegenstelling tot wat een voormalig communistische regio doet vermoeden heeft de NPD, de extreem rechtse Nationaldemokratische Partei Deutschlands, er een enorme achterban. Dit belette de talrijke G8-tegenstanders niet om antifascistische betogingen op touw te zetten. Een rechtse tegenbetoging werd verboden, wat mogelijke confrontaties voorkwam.

In Das Bild, de befaamde Duitse pulpkrant, stonden twee foto’s op de voorpagina. De ene waren leden van de NPD in maatpak die hun beklag deden over het protestverbod. En de tweede foto toonde een stenensmijtende relschopper van de G8-betoging. De ondertitel luidde: ‘Schande!’ De diepe sociale kloof tussen extreme groeperingen zorgt in Duitsland regelmatig voor onenigheid.

Geen communicatie op het front

Ook het optreden van de Duitse politietroepen roept vragen op. De repressieve en militaristische grondslag die Duitse ordetroepen met landen als Frankrijk en Italië deelt, is olie op het vuur voor de strijdlustige minderheid onder de andersglobalisten. ‘Het geweld van de autonomen is niet goed te praten, maar er moet toch een andere manier zijn om protestacties in de hand te houden. Communicatie en voorbereiding spelen daarin een grote rol. Chargeren met een groep van een 30-tal politieagenten in het midden van de betogers, lijkt meer provocatie dan een actie gericht op deëscalatie.

Op Zondag 3 juni werd ik tot 7 keer toe tegengehouden door verschillende politie-eenheden die telkens mijn identiteitspapieren en spullen onderzochten. Na voor de zoveelste keer uit te leggen dat we met de groep onze bus zullen missen - als we bij elke controle een half uur moeten wachten tot de identiteitsgegevens via de radio doorgegeven worden – krijg ik een bewijs van doorgang van een van de weinige vriendelijke agenten die ik aansprak. ‘Elke politie-eenheid doet wat hen opgedragen wordt, onderlinge communicatie is jammergenoeg onmogelijk. In 2010 krijgen we digitale radio’s en verdwijnen deze oude gevallen’, zegt hij terwijl hij zijn eenheid en handtekening onder het papiertje krabbelt, dat ons voor de rest van de dag zou behoeden voor verder oponthoud.

Legitiem geweld

Geweld zorgt voor aandacht en reacties en zet de andersglobalistische beweging op de kaart. Geweldloosheid maakt ruimte voor politiek en inhoudelijk verzet. Misschien ligt de realiteit dicht bij het idee dat beide stromingen complementair zijn. Geweld zet eisen kracht bij en wijdverspreide burgerlijke misnoegdheid over de actuele wereldsituatie roept bij relschoppers een gevoel van legitimatie op.

‘Wat geeft hen het recht om geweld tegen ons te gebruiken’, zei een meisje die een politievuist in het aangezicht kreeg, ‘wij komen op voor de rechten van mensen overal ter wereld.’ De meest doeltreffende manier bleek opnieuw de CIRCA-clowns die door grappen en argumenten de legitimiteit van politieoptreden in vraag stellen. Ze zijn de enigen waar de politie niets tegen kan doen. Hun vredevol protest ondermijnt het geweldmonoplie van de ordetroepen. Mahatma Gandhi voorspelde al: ‘Er is geen weg naar vrede, vrede is de weg.’

Belgische aanwezigheid

In 2005 kwam – mede door de grote media aandacht voor Bono en Geldhof  - dubbel zoveel volk opdagen, maar liefst drie bussen stonden klaar voor vertrek aan Brussel-Noord. Opmerkelijk is ook de lage vertegenwoordiging van Belgische ngo’s en middenveldorganisaties. Van de 200-tal Belgen in Duitsland zijn ze misschien op een hand te tellen. Een Belgische Attac-sympathisant vertelt me, ‘Het is vreemd dat ik niemand van Attac-België in Rostock gezien heb.’

Ook andere critici uit het middenveld vinden het merkwaardig dat organisaties als 11 11 11 niet meer inspanning doen om aan internationale acties mee te doen. Wim Merckx, provinciaal coördinator van 11 11 11 voor Vlaams-Brabant en Brussel, geeft toe dat de mobilisatie veel beter gekund had: ‘Op papier planden we een grote campagne, maar niemand had tijd om de leiding te nemen en er kwam weinig respons van onze vrijwilligers.’

Er gaan slechts 2 mensen naar Heiligendamm voor 11 11 11, Wim inclusief. De G8 is dan ook niet de core business van deze ngo, die haar energie voornamelijk in nationale en lokale acties investeert. ‘Ook andere Belgische organisaties hebben weinig affiniteit met buitenlandse mobilisatie, Ons apparaat is onvoldoende “geoefend” om dit soort zaken in goede banen te leiden’, argumenteert Wim. Is de tijd dan niet rijp om daar een platform voor op te richten, die permanent als bindmiddel tussen Belgische organisaties en krachtvoer voor internationale mobilisaties kan betekenen?