Burmah en Cuba(h): Myanmar en zijn Cubaanse vrienden

De werkzaamhedne in de commissie van de normen verlopen volgens een vast stramien. Alle deelnemers beschikken vooraf al over het 870 bladzijden tellende  rapport waarin het comité van deskundigen van de ILO dit jaar voor alle landen en per conventie een verslag geeft van hun vaststellingen. Als eerste krijgt de regering het woord. Twee deftige zilvergrijze heren in maatpak geven die dictatuur hier een gezicht.

In het rapport staat een  lange lijst van grove overtredingen van de ILO conventie 87 over vakbondsvrijheid . Een kleine greep: een delegee van Burmah Petrochemical corporation die 12 jaar gevangenisstraf kreeg voor hoogverraad: hij had contact opgenomen met de FTUB vakbond.  Andere vakbondsmensen werden vermoord,  een andere “verdween”, zeven familieleden van een vakbondsman werden gearresteerd, een ervan zodanig zwaar gefolterd dat hij nu zwaar ziek en mentaal gehandicapt is. Enzovoort, enzovoort.  

Het hoort er tot de lokale gewoonten dat de militairen er boeren van hun veld halen en hen met geweld verplichten om mee te werken aan wegenaanleg, aanleg van pijpleidingen, of militair transport.  Of nog gruwelijker: kinderen opeisen en hen verplichten om  voorop te lopen als menselijke mijnenvegers in gevaarlijke gebieden.    

De heer in maatpak begint zijn verhaal. Dat de commissie begrip moet hebben voor de roadmap die Myanmar volgt op weg om zich te transformeren naar een democratisch land. Dat er wel degelijk vakbondsvrijheid bestaat, maar dat ook vakbondsleden zich moeten houden aan de andere wetgeving. Dat de gevangenen zijn vrijgelaten.  Dat de experten zich vergissen . Dat ze met de ILO discreet willen consulteren om hun wetgeving zo goed mogelijk aan te passen aan wat vereist wordt in de conventies. En ze vragen wat begrip dat niet alles meteen kan.

Vervolgens krijgt de woordvoerder van de werknemersgroep het woord, onze Luc Cortebeeck.  Hij begint meteen dat het verhaal in de commissie nu al 20 jaar rond Myanmar telkens hetzelfde is: de experten  herschrijven jaarlijks met spijt min of meer hetzelfde rapport,  met dezelfde wandaden,  maar met andere  nieuwe namen van slachtoffers. De regering van Myanmar antwoordt jaarlijks keer op keer naast de precieze vragen. En langs vakbondskant betreurt men telkens  een nieuwe  lijst van moorden en arrestaties van vakbondsmensen. Hij verwijst naar het rapport van de experten. En hamert erop dat er in Myanmar geen klachtenmechanisme is tegen dwangarbeid.

Elke keer opnieuw komt Myanmar af met dezelfde ekskuses: dat die vakbondsmensen de wet hebben overtreden, het terroristische organisaties zijn,  of dat het hier gaat om inmenging in binnenlandse aangelegenheden door buitenlanders.  Luc Cortebeeck somt met precisie de wetten op van Myanmar die ingaan tegen ILO conventies: een ordonnantie die aan elke vereniging de voorwaarde oplegt om  vooraf toelating te vragen voor oprichting; het wettelijk verbod om te vergaderen of om in stoet te wandelen met meer dan vijf personen;  gevangenisstraffen voor illegale verenigingen; de voorwaarde dat een vakbond 50 %  van de werknemers moet tellen voorafgaandelijk aan zijn erkenning op ondernemingsniveau; een wet van 1964 die de verplichte aansluiting bij de regimevakbond oplegt.

En vraagt vervolgens in zijn conclusies dat de ILO naast een reeks precieze eisen inzake vakbondsvrijheid er ook een speciale afgevaardigde kan vestigen met wettelijke bevoegdheden om klachten rond vakbondsvrijheid ter plekke te onderzoeken. En dat de ILO een bijzondere tripartite officiële onderzoekscommissie  zou uitsturen.

Vervolgens krijgt de woordvoerder van de werkgevers het woord: Ed Potter, in het gewone leven een internationale directeur HRM van Coca Cola Company.   En dan hoor je plots  wat overlegtijgers zoals ik,  die wekelijks met werkgevers vergaderen,  zo zelden meemaken: een ethisch bevlogen werkgever. Die aardig mee van jetje geeft  tegen dat regime. En ze in striemende bewoordingen meegeeft dat hij hun praatjes niet gelooft.  En zich aansluit bij de vraag van de vakbonden om tastbare en precieze engagementen.

Vervolgens kunnen andere leden van de werknemersgroep, regeringen en werkgevers tussen komen. Cecilia Brighi, onze Italiaanse vakbondscollega, ondersteunt het verhaal van Cortebeeck met concrete klachten. En wijst erop dat de regering van Myanmar in één geval niet liegt als ze het had over de vrijlating van een gevangene: dat gebeurde inderdaad, maar wel na afloop van zijn jarenlange gevangenisstraf.

Ook de vertegenwoordiger van de Cubaanse regering vraagt het woord.  En pleit tot mijn stomme en wat naïeve verbazing voor meer begrip voor Myanmar.  De ILO Commissie hoort volgens hem in te zien dat Myanmar een land in transformatie is en op weg naar meer democratie. En de Cubaanse regering ziet ook heel wat verbetering  in Myanmar.  Tja. Navraag bij mijn collega’s leert dat Cuba wel meer de verdediging van de vijanden van zijn vijanden opneemt.  Dit jaar ook al voor Belarus, in het verleden voor Iran.   Willen Steve Stevaert en Herwig Jorissen  als notoire Belgische vrienden van Cuba bij hun volgend bezoek aan Fidel en Raoul een paar boekjes  meenemen ?  Het dikke ILO rapport  en de jaarlijkse survey van ITUC over de schending van vakbondsrechten bestaat ook in een Spaanse versie. Hier kunnen u en zij ze vinden : http://www.ilo.org/ilc/ILCSessions/100thSession/reports/reports-submitted/WCMS_151556/lang–en/index.htm9   en   http://survey.ituc-csi.org/ 

Tot slot van de zitting krijgt de vertegenwoordiger van Myanmar nog het voorlaatste woord. Hij ontkent daarin nog eens dat vakbondsactivisten werden opgepakt. Maar vakbondsleden moeten zich uiteraard aan de wet houden zoals alle burgers. Dat misverstand hebben we blijkbaar niet goed begrepen.

De zitting over dat punt wordt gesloten. In de coulissen, en dat mag soms letterlijk worden genomen, overleggen vakbonden en werkgevers over het laatste woord: het ontwerp van conclusie dat de ILO-ambtenaren hebben voorbereid over  Myanmar. Dat wordt de volgende dag  voorgelegd en probleemloos goedgekeurd in de commissie vergadering. Volgende week komt dat aan de orde tijdens de formele plenaire zitting van de ILO conferentie.  De conclusies voorzien in een zogeheten speciale paragraaf, voor heel zwaarwichtige opmerkingen, in het  ILO rapport waardoor Myanmar volgend jaar al zeker terug komt. En in de Governing Body van de ILO komt de vraag aan de orde om een bijzondere onderzoekscommissie langs te sturen. Wordt vervolgd.

Herman Fonck