Conferentie IAO: what's up?

Van 30 mei tot 15 juni wordt in Genève de 101ste conferentie van de Internationale Arbeidsconferentie (IAO) georganiseerd. De IAO is een agentschap van de Verenigde Naties en  zou je met wat goede wil ‘het wereldparlement van de arbeid’ kunnen noemen.

Speerpuntkwestie van deze conferentie  is om dit jaar een aanbeveling uit te werken om te komen tot een minimale sokkel van sociale bescherming – de zogenaamde ‘social protection floor’. Ook de jeugdwerkloosheid die overal in de wereld een groot probleem is, krijgt speciale aandacht.

De Commissie voor de toepassing van de normen houdt opnieuw een aantal schrijnende cases van schendingen van arbeidsrechten tegen het licht. ACV-voorzitter Marc Leemans is in deze  commissie de woordvoerder namens de werknemers.

En achter de schermen speelt erevoorzitter  van het ACV Luc Cortebeeck, die vicevoorzitter is van de IAO, een hele belangrijke rol. Luc Cortebeeck is overkoepelend voorzitter van de werknemersgroep in de schoot van de IAO.

Commissie voor de toepassing van de Normen

Marc Leemans  is voor de eerste keer  voorzitter van de werknemersgroep in de Commissie Normen. Samen met zijn Britse tegenhanger langs werkgeverszijde, Chris Syder en de aangeduide voorzitter (verkozen door de regeringen) formuleren zij de conclusies en leggen die voor aan de voltallige Commissie.

Het werk van de Commissie Normen bestaat uit drie delen.

In de eerste plaats wordt gedurende de eerste week van de conferentie het algemene rapport besproken. De rapporten van de commissie werden in december 2011 opgesteld door de expertencommissie, een groep topjuristen van wereldniveau. Daarin geven de experten een overzicht van de normatieve politiek van de IAO, de interactie tussen de IAO en andere internationale organisaties en de wijze waarop de lidstaten hun verplichtingen nakomen. De indiening van rapporten door lidstaten en sociale partners is een basisvoorwaarde om een duidelijk beeld te krijgen op de invoering en de toepassing van de normen in de praktijk. 

Na de bespreking van het algemene rapport volgt, nog steeds in de eerste week, de bespreking van de étude d’ensemble (thematische studie). Dit jaar handelt deze studie over de toepassing van de acht fundamentele conventies .

De tweede week van de Conferentie staat voor de Commissie Normen volledig in het teken van de bespreking van de gevallen. Zoals elk jaar zal een selectie van 25 landen op het matje geroepen worden. De samenstelling van de lijst is een evenwichtsoefening, zowel op het vlak van geografische balans als op het vlak van evenwicht tussen fundamentele en meer technische conventies, binnen de werknemersgroep en tussen de werkgevers- en werknemersgroep.

Myanmar/Birma komt aan bod in een speciale sessie. Op de IAO-Conferentie van 2000 werd beslist om het land elk jaar apart te bespreken wegens de voortdurende schendingen van de conventie ter uitbanning van dwangarbeid (Conventie nr. 29). Na de recente ontwikkelingen richting meer democratie bezocht een IAO-missie, met onder andere Luc Cortebeeck, begin mei 2012 het land. Het rapport van deze missie zal op de conferentie besproken worden.

Naast Marc Leemans werkt een team bestaande uit Andrée Debrulle (adviseur studiedienst), Véronique Rousseau (diensthoofd dienst internationale betrekkingen), Chris Serroyen (hoofd studiedienst), Nathalie Diesbecq (adviseur studiedienst) en Gilbert De Swert (voormalig hoofd studiedienst) mee aan de werkzaamheden in deze Commissie. Van hen kan u op deze blog regelmatig bijdragen verwachten.

Commissie  jongeren en tewerkstelling

Een tweede groot thema dat op de agenda staat is de tewerkstelling van jongeren. In 2005 heeft de IAO al een resolutie aangenomen rond jongeren, maar die is achterhaald door de huidige crisis. De situatie van jongeren op de arbeidsmarkt is intussen wereldwijd ronduit problematisch geworden.

Zo is het aandeel jonge werklozen gevoelig gestegen. Grote groepen jongeren die niet werken, studeren of een opleiding volgen, schakelen zich noodgedwongen in in de informele economie of geven hun zoektocht naar werk op. De jongeren die wel werk hebben in de formele economie vinden zich minder en minder in waardige werksituaties. Kortetermijncontracten  zijn eerder norm dan uitzondering. Zo vormt zich overal ter wereld een ongezien grote groep werkloze jongeren en een nog grotere groep jongeren in slechte, precaire arbeidsomstandigheden.

Deze situatie is op termijn onhoudbaar. Daarom probeert de IAO goede voorbeelden te verzamelen rond een aantal thema’s, van opleiding tot discriminatie op de arbeidsmarkt. Rond sommige uitdagingen zijn er echter nog geen goede voorbeelden beschikbaar. Hopelijk zal de discussie op de Conferentie stof tot nadenken leveren om de uitdagingen van de jeugdwerkloosheid beter aan te pakken. En kan de IAO ook een voortrekkersrol spelen als het om jongeren gaat.

Voorafgaand aan de Conferentie werd er ook een jongerenforum georganiseerd. Daar kwamen een 200-tal jongeren uit verschillende werelddelen samen om hun concrete ervaringen uit te wisselen en deze voor te stellen aan de Conferentie.

Tom Vrijens van ACV Jongeren nam deel aan het jongerenforum. Pierre Ledecq van CSC Jeunes en Ben Vanpeperstraete (Wereldsolidariteit) volgen de werkzaamheden in de commissie op.

Commissie  over sociale bescherming

Rond sociale bescherming nam de conferentie van de IAO de voorbije tien jaar belangrijke beslissingen. Zo keurde in 2009 de Conferentie het principe van ‘the global  social protection floor’, een mondiaal minimumpakket van sociale bescherming, goed.

De Conferentie van dit jaar zal zich eerst en vooral buigen over een aanbeveling rond een ‘sokkel van sociale bescherming’. De aanname van een dergelijke aanbeveling zou vooral belangrijk zijn voor landen waar er weinig tot geen sociale bescherming is. De aanbeveling bevat duidelijke richtlijnen om een minimumpakket aan sociale bescherming uit te bouwen in die landen. De IAO zou zich zo dus kunnen opwerpen als een partner voor de concrete uitbouw van sociale bescherming op het terrein.

De aanbeveling is het resultaat van een eerdere rondvraag bij de leden van de IAO over hun systemen van sociale bescherming. Op basis van de antwoorden ligt er nu een tekst voor die een zekere consensus aanreikt over nationale sociale beschermingssystemen.  Cruciaal is echter de vraag wie uiteindelijk recht heeft op toegang tot dit minimumpakket. Die vraag zal grotendeels in Genève beslecht worden. Op dit moment spreekt de aanbeveling over diegenen die op het grondgebied van een land verblijven. De vraag is of dit criterium stand zal houden, omdat dit impliceert dat ook migranten, met inbegrip van mensen zonder papieren, toegang moeten krijgen tot dit minimumpakket.

 Paul Palsterman (adviseur rechtskundige dienst) en Bart Verstraeten (Wereldsolidariteit)  volgen deze werkzaamheden op.

Commissie voor het recurrente item

Op de Internationale Arbeidsconferentie van 2008 werd de zgn. Verklaring over sociale rechtvaardigheid aanvaard.  Met daarin vier onderling verweven strategische objectieven:  werkgelegenheid, sociale bescherming, sociale dialoog en fundamentele arbeidsnormen.  Elk jaar wordt een van deze vier thema’s concreet onder de loep genomen. Dat heet het zogenaamde recurrente item.  In 2010 was dat de werkgelegenheid.  In 2011 volgde de sociale bescherming, wat nu doorwerkt in het debat over de ‘social protection floor’ (zie hoger). 

Dit jaar is het de beurt aan de fundamentele arbeidsnormen. Het gaat concreet om acht conventies die de kern vormen van het concept van waardig werk van de IAO: twee over de syndicale vrijheid en het recht op collectief onderhandelen, twee over kinderarbeid, twee over dwangarbeid en twee over gelijke behandeling en non-discriminatie.  

’Engagementen vertalen in actie’, heet het rapport dat voorligt.  Een vingerwijzing naar de landen die wel lippendienst bewijzen aan de fundamentele arbeidsnormen, maar er onvoldoende naar handelen. 

Voor het ACV volgt Chris Serroyen, hoofd van de ACV-studiedienst, deze discussies.

Ook op de website van de IAO vindt u meer informatie: www.ilo.org.