Over muren en apartheid

Maar even later staan we naast “de muur”. Dat drukt ons met onze neus op de realiteit. Een hoog bouwwerk dat twee delen van de stad van elkaar afsluit en drie jaar geleden het leven van vele mensen overhoop haalde. Zoals de winkelier die zonder werk viel omdat zijn winkel zich aan de andere kant bevindt dan zijn huis. Zoals de studenten die vlakbij de universiteit woonden en nu heel ver moeten omrijden om naar de les te gaan. Zoals het koppel dat wenste te trouwen, maar nu zwaar in de problemen zit omdat ze allebei in een verschillend deel van de stad wonen. Zij mag niet naar Israelisch gebied, omdat ze daar geen vergunning voor heeft. Als hij bij haar gaat wonen, verliest hij het recht om terug te keren naar zijn familie.
“Verhuizen” is geen oplossing want de inwoners van beide delen hebben een totaal verschillende statuut. Wie uit zijn huis weggaat verliest alle rechten.
De muur loopt grillig. Hij volgt niet de “groene lijn” die werd vastgelegd in de akkoorden van Oslo. Zijn ligging is volledig bepaald door de Israelische prioriteiten. Hij sluit de Palestijnse bewoonde gebieden volledig in. De onbebouwde grond gaat zoveel mogelijk naar Israel. Palestijnse boeren kunnen hun producten niet meer verkopen aan handelaren van de andere kant van de muur.

Soorten mensen en apartheid. 

De Palestijse universiteit Al-Quds ligt langs de muur. Bij het bouwen van de muur zijn ze er door harde protestacties in geslaagd de muur een beetje rond hun domein te verschuiven. Al-Quds is als prive-instelling afhankelijk van het inschrijvingsgeld en giften. Hun diploma’s zijn internationaal erkend, behalve in Israel. De joden stellen de naam van de universiteit niet op prijs. “Al-Quds” is namelijk de arabische naam voor “Jerusalem”.
We krijgen een uitgebreide uitleg van Munir van de rechtenfaculteit. Hij is gespecialiseerd in humanitair recht en lesgever aan de Al-Quds Human Rights Clinic.
Palestina werd opgedeeld in veel verschillende gebieden met een verschillend statuut. Joden van overal ter wereld kunnen Israelisch staatburger worden, met alle daaraan verbonden rechten. In de wandelgangen hoorden we wel dat er de laatste jaren veel oost-europese inwijkelingen kwamen die het niet gemakkelijk hebben.
Maar de individuele rechten van de niet-joden zijn bepaald door hun woonplaats en de bevolkingskategorie waartoe ze behoren. De palestijnen die in Oost Jerusalem wonen hebben met hun blauwe kaart nog een zekere bewegingsvrijheid. Maar als ze voor langere tijd buiten Israelisch gebied gaan wonen, verliezen ze deze rechten. Palestijnen die niet in Israelisch gebied wonen hebben beperkte bewegingsvrijheid. Inwoners van Nablus mogen bijvoorbeeld niet reizen naar de Dode Zee.
Dan zijn er ook nog de Druzen en Bedoeinen. En in het bijzonder de mensen die in de oorlogen op de vlucht gingen. Zij kunnen geen aanspraak meer maken op hun woning. Zij die naar Jordanie vluchtten hebben nog een identiteitbewijs. De anderen zijn statenloos. 
Tot hier mijn eerste bedenkingen over een heel ingewikkelde affaire. Voor ons moeilijk om te begrijpen. Maar voor vele Palestijnen een heel moeilijke levensrealiteit.