België gaat diplomatieke posten herschikken

België telt momenteel 89 ambassades en 21 consulaten-generaal in het buitenland. Verder wordt ons land vertegenwoordigd via negen consulaten, tien permanente vertegenwoordigingen, zes kantoren voor ontwikkelingssamenwerking en twee diplomatieke kantoren die afhangen van een ambassade.

Dat bestaand netwerk wordt in de nabije toekomst aangepast aan de veranderende wereld, aldus Reynders. ‘Het zwaartepunt in de wereld is verschoven van de West-Oost as naar verschillende en uiteenlopende plaatsen.’ Reynders benadrukte het belang om diplomatiek aanwezig te zijn in de opkomende landen. ‘Denk aan China of Brazilië. Volstaan de huidige vertegenwoordigingen die er daar al zijn?’

‘In Rio de Janeiro bijvoorbeeld gaan we mogelijk een post gaan openen. In Birma, met de opening van een nieuw regime, is het mogelijk om iets te doen. Al staat er nog niets vast. In de tweede helft van 2012 zal de regering hierover beslissingen nemen.’

Bye bye Baltics?

Aangezien de enveloppe voor vertegenwoordigingen in het buitenland ongewijzigd blijft, zullen er ook ergens posten moeten sluiten als er elders bijkomen. Renyders noemt de Baltische Staten als voorbeeld –zowel in Estland, Letland als Litouwen zijn er vandaag Belgische vertegenwoordigingen, en die zouden kunnen opgaan in één regionale vertegenwoordiging.

Zo’n regionale vertegenwoordigingen heeft België vandaag reeds in Latijns-Amerika. Reynders: ‘Een ander voorbeeld is de Balkan, waar je ook regionaal zou kunnen werken. Je kan je ook afvragen of een Belgische ambassade in Malta te rechtvaardigen blijft.’

Op de diplomatieke dagen riep Reynders zijn diplomatiek korps op om de discussie te voeden. ‘De analyse is afgerond, nu vraag ik advies aan de diplomaten. De beslissingen zullen genomen worden op basis van objectieve en transparante criteria. Waar willen we politiek aanwezig zijn? Waar zitten de Belgen? Wat zijn de economische belangen? Wat is de rol van ontwikkelingssamenwerking? Als je al die criteria samenlegt op een geografische kaart, dan zie je de regio’s verschijnen waar we moéten aanwezig zijn.’

Koude Oorlog is voorbij

‘Het idee is dat we afstappen van de logica van “één post per land”, wat nog een Koude Oorlogslogica is’, verduidelijkt Reynders woordvoerder Michel Malherbe. ‘Ook de oprichting van de Europese Externe Actiedienst speelt in de discussie een rol. De Europese delegaties worden overal groter. Hun taken zijn vooral politiek en macro-economisch, met gevolgen voor onze mensen, die zich dan meer kunnen toespitsten op economische diplomatie of de bijstand aan de bedrijven of Belgen die ter plaatse wonen. De logica wordt meer: we identificeren onze belangen, en zullen daarop onze posten afstemmen.’

Een kleine schok

In de wandelgangen van de diplomatieke dagen valt te horen dat zelfs een klein land als Malta niet erg gelukkig zou zijn met het sluiten van de Belgische vertegenwoordiging. Malta mag dan al een geringe omvang hebben, in heel wat internationale organisaties heeft het wel een stem.

Malherbe is zich bewust van de mogelijke gevolgen van de diplomatieke reshuffle. ‘Een ambassade sluiten hééft gevolgen. Op politiek vlak is dat een kleine schok. Je hebt Belgische bedrijven die in een bepaald land actief zijn en ook wel steun appreciëren. Of de Belgen ter plaatse, die de aanwezigheid van de ambassadeur gewoon zijn. Idem met consulaire bijstand. Op economisch vlak zitten Brussels Export en Flanders Investment and Trade vaak in de Belgische ambassades. Stel dat wij sluiten, wat gebeurt er dan met hen? En daarnaast is er nog de culturele functie van een ambassade.’

Het budget van Buitenlandse Zaken bedroeg 475 miljoen euro in 2011. Malherbe: ‘Dat is een beetje meer dan één procent van de primaire uitgaven van de staat (in tegenstelling tot secundaire uitgaven: uitgaven voor de sociale zekerheid, kc). Van die 475 miljoen euro gaat een deel naar internationale organisaties waar België lid van is. Voor het functioneren in Brussel en het geheel van de diplomatieke posten gaat het om zo’n 280 miljoen euro per jaar.’

473 bombardementen

Op de diplomatieke dagen werden de posthoofden voorts toegesproken door ministers van Defensie Pieter De Crem (CD&V), staatssecretaris voor Migratie en Asiel Maggie De Block (Open VLD) en minister van Ontwikkelingssamenwerking Paul Magnette (PS).

De Crem benadrukte de internationale appreciatie die België te beurt valt voor de inzet van militairen in het buitenland. Hij citeerde onder meer cijfers over de inzet in Libië: ‘Onze F16-vliegtuigen hebben 614 zendingen gedaan, goed voor 2557 vlieguren’, klonk het. ‘En er zijn 473 bombardementen uitgevoerd.’

Een b-mol in de Libië-operatie, aldus De Crem, was dat het interne besluitvormingsproces binnen de Navo onvoldoende gewerkt heeft. ‘De aarzeling van Duitsland is niet meer voor herhaling vatbaar in Navo-verband.’ De Crem hekelde dat slechts acht Navo-lidstaten hun schouders onder de operatie zetten. ‘Dat moeten we in de toekomst vermijden.’

Met betrekking tot Afghanistan zei De Crem dat Belgische militairen nog minstens tot 2014 aanwezig zullen blijven in het land, waar ze deelnemen aan de ISAF-operatie.

Schijnhuwelijken

Staatssecretaris De Block beloofde werk te gaan maken van een ‘correct en humaan migratiebeleid’ en noemde een aantal werkpunten. ‘We gaan de asielprocedure versnellen, met een objectief van zes maanden. Het aantal multiple asielaanvragen willen we terugdringen. Er komt een lijst met “veilige” landen. En we gaan preventiecampagnes lanceren in samenwerking met de herkomstlanden van asielzoekers.’

De Block kondigde ook aan dat er een databank komt met ‘relevante informatie die ons kan helpen bij het opsporen van schijnhuwelijken of -samenwoningen’, en wil regularisaties op basis van medische redenen aan strengere controles onderwerpen.

Met betrekking tot haar andere bevoegdeden –maatschappelijke integratie en armoedebestrijding– citeerde De Block onder meer de doelstelling om in België 380.000 mensen uit de armoede te halen tegen 2020.

Op naar de 0,7

Minister van Ontwikkelingssamenwerking Paul Magnette herhaalde dat het budget voor zijn departement in 2012 en 2013 bevroren wordt op 1.478 miljoen euro. Magnette: ‘Het doel blijft om 0,7% van het bnp aan ontwikkelingssamenwerking te besteden, maar de regering moet rekening houden met de uitzonderlijke budgettaire situatie. Daarom wordt de verhoging van het ontwikkelingsbudget -die nodig is om de 0,7% te bereiken- uitgesteld in de tijd. Er moet dus een ernstige inspanning gebeuren op het vlak van kwaliteit, duurzaamheid en effectiviteit van de uitgaven.’

Magnette kondigde aan met zijn collega-ministers te gaan samenzitten over de coherentie van hun beleid in het kader van ontwikkelingssamenwerking. Hij bevestigde eveneens zijn engagement om tegen 2015 vijftien procent van het ontwikkelingsbudget te reserveren voor de steun aan landbouw in het Zuiden en de strijd tegen honger.  

Verder zal de Belgische ontwikkelingssamenwerking volgens Magnette bijzondere aandacht schenken aan de genderproblematiek. Concreet gaat het daarbij om gezondheid en “seksuele rechten”, de opleiding van meisjes en vrouwen, de situatie van vrouwen in conflictgebieden (zoals voorzien in VN-Veiligheidsresolutie 1325) en de rol van vrouwen in economische ontwikkeling. 

(De informatie over het aantal diplomatieke vertegenwoordigingen van België is overgenomen van Belga.)