Buren willen Birma voor Veiligheidsraad

De Inter-Parliamentary Burma Caucus (AIPMC), een informeel samenwerkingsverband van parlementsleden uit de vier landen, gaat de Veiligheidsraad vragen een resolutie te stemmen over de mensenrechtenschendingen in Birma. Maleisië, Singapore, Thailand en Cambodja maken deel uit van de ASEAN, een organisatie van tien landen die de economische, culturele en politieke samenwerking in Zuidoost-Azië wil stimuleren. Birma maakt ook deel uit van de ASEAN. Normaal zweert de organisatie bij stille diplomatie.

De vier landen hebben de steun van de Verenigde Staten, die in juni al een debat vroegen over Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi en de 1300 andere politieke gevangenen in Birma. De AIPMC vindt dat de internationale gemeenschap Birma onder druk moet zetten om democratische hervormingen door te voeren, politieke gevangenen vrij te laten en politieke partijen toe te laten. De VS zouden deze kwestie graag voor de Veiligheidsraad brengen als er genoeg steun is, zegt de Amerikaanse ambassadeur Anne Patterson. We geloven dat ze daar thuishoort.

De VN, de EU, de VS en andere stakeholders moeten samen een dialoog beginnen met het militaire regime in Birma, zegt Zaid Ibrahim, de voorzitter van de AIPMC.

Birma wordt als sinds 1962 geregeerd door militairen. In 1990 won de Nationale Liga voor de Democratie van Suu Kyi de verkiezingen, maar de generaals weigeren de macht te delen. De oppositieleidster staat nu onder huisarrest.

Maureen Aung-Thwin, de directeur van het Birmaproject van het Open Society Institute, is sceptisch over de slaagkansen van deze nieuwe poging om Birma voor de Veiligheidsraad te slepen. China zal proberen om iedereen te doen geloven dat het zijn veto zal gebruiken, zodat het zelfs geen agendapunt wordt. In juni dreigden China en Rusland al met een veto toen de VS de kwestie van de politieke gevangenen wilden aankaarten.

Maar Aung-Thwin vindt het positief dat de ASEAN-landen hun standpunt verharden. De zachte aanpak heeft enkel gebroken beloftes opgeleverd. Het is tijd dat deze kwestie naar het hoogste VN-orgaan gaat, want ten slotte is het de volkerenorganisatie die het regime legitimeert.

De resolutie waaraan de vier landen denken, zal pragmatisch zijn, weet Aung-Thwin. Het gaat niet om sancties, maar om een gematigd voorstel om samen te werken met de VN om een dialoog en hopelijk een transitie te starten.

De vijf andere ASEAN-landen willen zich niet achter het verzoek scharen.
Het economisch samenwerkingsverband liet Birma in 1997 lid worden in de hoop dat democratische hervormingen zouden volgen. In juli kreeg Birma een lichte blaam: het moest het voorzitterschap voor 2006 laten gaan. Een jaar geleden vormden Maleisië, Singapore, Thailand en Cambodja de AIPMC omdat ze beseften dat eensgezindheid over Birma binnen de ASEAN niet mogelijk is. De ASEAN is te klein en is geen monolithische groep. Het zijn tien landen met verschillende politieke systemen en eigen prioriteiten, verduidelijkt Zaid Ibrahim.

Refugees International (RI), een vluchtelingenorganisatie, zegt dat het hoog tijd is dat Birma onder druk wordt gezet. Het is essentieel dat de Veiligheidsraad maatregelen voor een collectieve aanpak oplegt. Anders zal er niks verbeteren voor de honderdduizenden Birmese ontheemden, zegt ondervoorzitter Joel Charny. Het Birmese vluchtelingenprobleem weegt zwaar op de buurlanden.

Ook aids heeft epidemische proporties aangenomen, zegt Paulo Sérgio Pinheiro, de mensenrechtenrapporteur van de VN bevoegd voor Birma. Pinheiro mag Birma niet meer in sinds november 2003, maar ngo’s maken melding van dwangarbeid en soldaten die systematisch vrouwen verkrachten. De etnische minderheden in het land, de Shan en de Mon in het bijzonder, zien onnoemelijk af onder het huidige regime.

Ook de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop en mensenrechtenactivist Desmond Tutu en de voormalige Tsjechische president Vaclav Havel willen dat Birma voor de Veiligheidsraad komt. Vergaderingen achter gesloten deuren in New York volstaan niet meer. Die aanpak heeft gefaald, zei Tutu onlangs. Als regeringen nog over Birma willen praten, dan moeten ze dat in de Veiligheidsrad toen. (MM, PD)