Groen Amerika

Groene wapenfeiten van W.

• George Bush verwierp het Kyotoprotocol in maart 2001.
• Hij beperkte ook de speelruimte en het budget van het Agentschap voor Milieubescherming.
• Onder de Energy Act van 2005 werden meer dan 7000 vergunningen voor olie- en gaswinning uitgedeeld, op miljoenen hectaren aanvankelijk beschermd land.
• De begroting 2007 voorziet nogmaals 11 miljoen dollar minder voor het onderhoud van de natuurreservaten.
• Bovendien verkoopt de regering dit jaar publieke bosgebieden ter waarde van 1 miljard dollar. (sc)

De grassroots zijn groener

Op internationale milieuconferenties maakten de Verenigde Staten zich de afgelopen jaren niet bepaald geliefd. Buiten de muren van het Witte Huis waait gelukkig wel een groene wind. Vooral de bedrijfswereld ondergaat drastische veranderingen. Het lakse federale milieubeleid oefent te weinig druk uit om in energie-efficiënte productiemethoden te investeren, terwijl de exportmarkten net strengere standaarden eisen. Dit tast de concurrentiepositie op de internationale markt aan. Veel bedrijven zijn daarom overgegaan tot interne reductienormen.
Ook beleggers sturen aan op een koersverandering. CERES, een netwerk dat 4000 miljard dollar aan investeringen vertegenwoordigt, eist van de overheid een bindend klimaatbeleid. Economische overwegingen vormen daarbij het hoofdmotief. De stijgende olieprijzen hebben veel beleggers aan het rekenen gezet. In 2005 werd 30 miljard dollar in alternatieve energie geïnvesteerd.
Ngo’s koppelen deze economische realiteit aan ecologische doelstellingen. Ze groeperen meerdere ondernemingen en coördineren zelf opgelegde gezamenlijke milieustandaarden. Zulke conglomeraten functioneren als lobbygroepen en streven naar een strengere federale milieuwetgeving. Ze groeien zowel in omvang als in aantal. Het pas opgerichte US Climate Action Partnership bijvoorbeeld trok 23 grote ondernemingen aan, waaronder Shell, BP, Ford, GM…
Uit een recente peiling blijkt dat 73 procent van de Amerikaanse burgers wil dat hun regering het Kyotoprotocol bekrachtigt. Een meerderheid wil de uitstoot van wagens en steenkoolcentrales een halt toeroepen en het energieverbruik van gebouwen optimaliseren. Slechts een minderheid waardeert het huidige federale milieubeleid. Spontaan gegroeide burgerbewegingen, de grassroots, zijn dus een stuk groener dan hun overheden.
Meerdere deelstaten delen hun ongenoegen en ontwikkelen zelf milieuwetten om het federale vacuüm op te vullen. Bijna de helft van de staten wil over twintig jaar minstens twintig tot dertig procent van hun energie uit hernieuwbare bronnen halen. Een tiental staten begrenst het verbruik van wagens. Momenteel hanteren 16 Amerikaanse deelstaten bindende reductienormen zoals het Kyotoprotocol. Het valt op dat het doorgaans de staten met slechts een kleine plaatselijke olie- en steenkoolindustrie zijn waar een ambitieus milieubeleid wordt gevoerd.
Na een aanklacht van deelstaten en ngo’s oordeelde het Amerikaans Hooggerechtshof onlangs dat de regering Bush geen geldige reden heeft om aan federale uitstootnormen te verzaken. Volksvertegenwoordigers uit de pionierstaten leggen heel wat klimaatgerelateerde wetsvoorstellen neer, die met een steeds kleinere meerderheid worden verworpen. Belangrijke presidentskandidaten zoals Clinton en McCain, nemen die moties over in hun verkiezingsprogramma. Op die manier groeien samenleving en bestuur langzaam naar elkaar toe. (sc)

Green Scare

Net als in België verontrusten de nieuwe anti-terrorismewetten ook in de Verenigde Staten de sociale bewegingen. Vooral milieu-activisten voelen zich dermate geviseerd dat ze over een Green Scare spreken, naar analogie met de Red Scare, de communistenjacht in de jaren vijftig van de vorige eeuw.
Als er ‘duidelijk en overtuigend bewijs’ is dat een actie tot doel heeft ‘het regeringsbeleid te beïnvloeden door middel van intimidatie of dwang, of regeringsacties te vergelden’ is dat een terroristische actie.
Als mensen dus dieren vrij laten uit een laboratorium of een skistation in waardevol bosgebied in brand steken (met of zonder succes) en vervolgens pamfletten achterlaten die aangeven dat de actie de bestaande wetgeving wil veranderen, volstaat dat om de actie als terrorisme te veroordelen.
Rob Arnold, directeur van het Centrum ter Verdediging van het Vrij Ondernemerschap, vond voor dat soort acties de term “ecoterreur” uit. Openbare aanklagers, de binnenlandse inlichtingendienst FBI en sommige politici nemen het woord ecoterrorist geregeld in de mond.
Rechter Ann Aiken, die onlangs milieu-activisten onder meer via de anti-terrorismewetten veroordeelde, onderstreepte dat het er niet toe doet dat de veroordeelden waarschijnlijk niet vallen onder de term terrorist zoals die doorgaans wordt begrepen, het gaat om de wettelijke definitie. Als een actie als terroristisch wordt bestempeld, leidt dat tot zwaardere straffen.
De Belgische Marianne Maeckelberg doctoreert aan de Britse Universiteit van Sussex over democratie en sociale bewegingen. Via haar persoonlijke contacten kon ze de vervolging van milieu-activisten in de VS van nabij volgen.
Voor haar is het duidelijk dat de nieuwe anti-terrorismewetgeving gebruikt wordt om milieu-activisten te vervolgen. ‘Voor mensen die in Vail Mountain, Colorado, een skicentrum waarvoor bos werd gekapt, in de fik hadden gestoken, of actie hadden gevoerd tegen bedrijven die dieren mishandelen, werd levenslang plus 300 tot 1025 jaar gevraagd. Mensen werden ervan beschuldigd in het bezit van een gevaarlijk wapen te zijn als ze een aansteker bij zich hadden. Ze werden door de autoriteiten publiekelijk als ecoterroristen bestempeld. Van dat woord gaat in de huidige context een enorme macht uit. De betrokkenen worden als gevaarlijk voorgesteld terwijl duidelijk was dat ze alles in het werk hadden gesteld om ervoor te zorgen dat er geen doden vielen.’
Kan de term terrorist zomaar gebruikt worden?
Maeckelberg: Volgens de wet ben je een terrorist als je de regering wil beïnvloeden door intimidatie of dwang en daartoe een zware misdaad begaat. Vernietiging van eigendom valt daar even goed onder als kidnapping of moord.
De uiteindelijke straffen zijn evenwel heel wat milder dan aanvankelijk gevreesd.
Maeckelbergh: Voor brandstichting krijg je normaal tussen de vijf en zes jaar, maar je kan tot twintig jaar krijgen. De meeste veroordeelden kregen rond de zeven jaar, al zijn ook twee mensen tot dertien jaar veroordeeld. Voor de betrokkenen komt dit keihard aan.
Wat betekent het voor de milieubeweging om geassocieerd te worden met terrorisme?
Maeckelbergh: Eerst hadden de milieu-activisten veel schrik. Daarna waren velen van hen teleurgesteld: sommigen werkten mee met het politieonderzoek, anderen niet. Dat zorgde voor spanningen. Nu er meer duidelijkheid is, ontstaan er verbanden tussen verschillende bewegingen, zoals wel vaker het geval is met netwerken die gevangenen steunen. Black Panthers, vredesactivisten, milieubeweging, advocaten en academici, allemaal zien ze de risico’s van de anti-terrorismewetten. De uitvoerende macht, de regering, is veel sterker dan vroeger: de controle en de tegenkrachten zijn verzwakt. (jvd)