Kaapflora even kwetsbaar als uniek

De Kaapflora ligt in de provincie West-Kaap en beslaat 37.000 vierkante kilometer. De regio behoort tot het Werelderfgoed en telt 7.700 plantensoorten, waarvan 70 procent alleen op die plek voorkomt, zegt Gavin Maneveldt van afdeling biodiversiteit en natuurbeheer van de Universiteit van West-Kaap. De plantrijke regio wordt in Zuid-Afrika ook wel fynbos genoemd.
“Het fynbos zal binnen ongeveer vijftig jaar gehalveerd zijn”, zegt Gerhard Verdoorn, directeur van Birdlife South Africa, een niet-gouvernementele instelling. “Het is een van de gebieden met het grootste aantal plantensoorten per hectare in de wereld. Er zullen veel soorten verdwijnen en ook het aantal hectares zal afnemen.”
Andere levensvormen worden ook bedreigd, zoals mieren die zaden meenemen onder de grond. Dat proces is noodzakelijk om de zaden tot ontkiemen te brengen. “Mierensoorten die alleen in fynbos voorkomen, zullen verdwijnen. Zonder mieren kunnen bepaalde planten ook moeilijker overleven”, zegt Verdoorn.
De organisaties van de Internationale Dag voor de Biologische Diversiteit publiceerde eerder deze maand op haar website cijfers over de klimaatverandering. Sinds het midden van de negentiende eeuw steeg de temperatuur wereldwijd met 0,6 graden Celsius. Nog voor het einde van deze eeuw zal dat naar verwachting zijn opgelopen tot 5,8 graden.
Wetenschappers schrijven de temperatuursstijging toe aan de hogere concentraties broeikasgassen in de atmosfeer, zoals CO2 en methaan. Die komen deels in de atmosfeer door de verbranding van fossiele brandstoffen. Om de Kaapflora te redden, moet in de eerste plaats het brandstofverbruik omlaag, zegt Verdoorn. Daarnaast is het volgens hem zaak het water- en energieverbruik te verminderen. “En we moeten voorkomen dat vreemde soorten het ecosysteem verstoren.”
Zuid-Afrika verkrijgt energie nog grotendeels uit kolen en is daarmee verantwoordelijk voor 40 procent van de Afrikaanse uitstoot van broeikasgassen en voor 1,5 procent van de wereldwijde uitstoot, zegt Richard Worthington van de ngo Earthlife Africa.
Kaapstad overweegt om meer gebruik te gaan maken van zonne-energie. Ook zijn er plannen voor een kerncentrale. Die laatste optie ligt onder vuur van milieuactivisten, die erop wijzen dat een kerncentrale indirect bijdraagt aan milieuvervuiling. Dit zou gebeuren door de constructiewerkzaamheden en bij het winnen van uranium dat nodig is om de centrale draaiende te houden.
Het fynbos heeft steeds vaker te maken met branden. CapeNature, de milieuautoriteit in West-Kaap, constateerde in het rapport over 2005/2006 dat “het aantal bosbranden in kwetsbare gebieden in fybos elk jaar toeneemt.” Dit zou volgens CapeNature deels liggen aan de bevolkingstoename en illegale bewoning. De hogere temperaturen zorgen ervoor dat de brandgevaarlijke periode langer duurt. “Branden zijn normaal gesproken essentieel voor de ontwikkeling van het ecosysteem, maar ze komen nu zo vaak voor dat de natuurlijke cyclus doorbroken wordt”, staat in het rapport.
Verdoorn heeft de hoop echter nog niet opgegeven. “Ik denk dat we het fynbos kunnen redden. Maar dat kan alleen als iedereen er zijn uiterste best voor doet.”