Kazachstan wil regionale graanschuur worden

Uit een studie voor de Wereldbank van het Duitse Leibniz-instituut voor Landbouwontwikkeling in Centraal- en Oost-Europa blijkt dat overheidssubsidies voor moderne landbouwinfrastructuur en een toegenomen gebruik van minerale meststoffen aan de basis liggen van de recordoogst in Kazachstan.

Met een grotere oogst verdween ook de rurale armoede in het noorden van het land. “Verwonderd stelden we vast dat lonen van landarbeiders bijna tweemaal zo snel stegen als de graanprijzen”, verklaart onderzoeker Martin Petrick. Veel van de etnische Russen, Oekraïners en Duitsers in Noord-Kazachstan trokken weg na de onafhankelijkheid in 1991. Diegenen die bleven, plukken daar vandaag de vruchten van, aldus de studie.

Gemiddeld haalt Kazachstan jaarlijks 17 miljoen ton graan binnen. Dit jaar was dat 21 miljoen ton, waarvan de inwoners ongeveer 7 miljoen ton zelf consumeren als voedsel, zaden en veevoeder. De rest wordt uitgevoerd, maar “hoe hoger de productie, hoe moeilijker dat verloopt”, stelt Petrick. 

Wagons

Van de export gaat ongeveer een derde naar de zuidelijke buren Oezbekistan, Kirgizië, Tadzjikistan, Turkmenistan en Afghanistan. Kazachstan gebruikt hiervoor spoorwegen. Wanneer er meer uitgevoerd moet worden, is er een tekort aan treinwagons. Bovendien is de vraag naar graan in de buurlanden niet gestegen.

Iets meer dan een derde gaat per spoor naar Iran en Azerbeidzjan, en verder naar Turkije en Georgië. De rest van het geëxporteerde graan spoort naar de Russische en Oekraïense havens aan de Zwarte Zee, waar het wordt verscheept naar Europa en Afrika. Maar de faciliteiten om graan in te laden zijn beperkt in deze havens en al grotendeels in beslag genomen door de andere landen in de regio, die net als Kazachstan goede graanoogsten hadden dit jaar.

Silo’s

“Er is een grote vraag naar graan over de Kaspische Zee, in Iran en Azerbeidzjan, maar ook in de grootste haven van Kazachstan Aktua kan er maar een half miljoen ton graan worden verscheept per jaar”, verklaart Dauren Oshakbayev, deskundige van de Kazachse Vereniging van Economen. “Kortom, onze export zal niet evenredig toenemen met onze oogst.”

Door een tekort aan graansilo’s zal een deel van de oogst verloren gaan. De grootste dupe zijn de familieboerderijen. Zij krijgen minder geld van de graanbedrijven, omdat die de oogst een jaar of langer zullen moeten stockeren. “Maar uiteindelijk zal deze graanoverschot op de wereldmarkt geraken”, meent Oshakbayev. “Het signaal van de markten is dat ze moeten diversifiëren.”

Veevoeder

Anton van Engelen, die als expert meeschreef aan een rapport hierover voor de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN, zegt dat de regering haar afhankelijkheid van graan moet afbouwen en tegelijk de teelt van veevoeder moet aanmoedigen om de productie van vlees op te krikken.

“Veel vee lijdt honger in de winter. Het houdt steek om de graanakkers met 15 tot 20 procent te verminderen en in de plaats gras te laten groeien”, verklaart hij. “Dan zal de prijs van vlees in Kazachstan dalen, want die is momenteel dubbel zo hoog als op de wereldmarkt.”

Dat is ook de mening van president Noersoeltan Nazarbajev. “We moeten meer  gewassen als veevoeder telen”, verklaarde hij tijdens recent tijdens een bezoek aan een graanboerderij in het noorden.