'Ongrondwettelijke beslissing' kan overheid zuur opbreken

Doordat het visbestand sterk terugliep, werden duizenden vissers en anderen
die van de visvangst leefden, beroofd van hun basisinkomen. Zo’n 20.000
lokale inwoners ondervonden en ondervinden hinder van de dam en trekken
regelmatig de straat op.

Toen hij de Thaise hoofdstad aandeden, ontmoette de Thaise premier Thaksin
Shinawatra voor het oog van de camera’s de demonstranten en had hij een
openlijk gesprek met hen. Daarna bezocht hij de streek van de dam zelf. Op
beide plaatsen presenteerde de premier zich als de nationale leider die het
oor te luisteren wil leggen voor de grieven van zijn bevolking. Thaksin
bestelde daarop een onderzoek en kreeg zijn zin: 41 procent van de
dorpelingen - volgens de organisatoren het grootste deel van de
respondenten - sprak zich uit voor het regeringsstandpunt: de dam moet
slechts vier maanden per jaar openstaan.

Maar toen de regering vorige woensdag aankondigde dat die beslissing
definitief is, was het hek van de dam. Volgens de Assemblee van de Armen,
een nationale caritatieve organisatie, werden de ondervraagden bij het
onderzoek gemanipuleerd. De organisatie wijst op de studie die de Ubon
Ratchathani-universiteit deed - nota bene ook met overheidsgeld betaald -
die stelt dat de sluizen vijf jaar lang 11 maanden per jaar open moeten
blijven om de natuur in en rond het rivierbekken en de dam de kans te geven
zich te herstellen. Volgens de onderzoekers levert dat zelfs geen
energievoorzieningproblemen op.

Het feit dat de Nationale Mensenrechtencommissie onlangs oordeelde dat de
overheid de grondwettelijke rechten van de bevolking schendt door geen
rekening te houden met haar oordeel, gaf het dispuut opeens een veel grotere
dimensie. En sinds woensdag begint ook de grote publieke opinie het
onderwerp helemaal op te pikken. Persdiensten draaien op volle toeren en
kranten spuwen vernietigende commentaren. De grondwet is dan ook een
gevoelige zaak: op 50 jaar tijd hebben de Thai er 16 verschillende gehad,
maar geen enkele, behalve de huidige, schreef het grondrecht in dat de
bevolking een rol mag en moet spelen in ontwikkelingskwesties. De huidige
grondwet, van 1997, heet daarom de ‘Volksgrondwet’.

De moed van de Mensenrechtencommissie moet worden toegejuicht, schrijft
Sanitsuda Ekachai in the Bangkok Post. Volgens de commentator bepaalt de
grondwet dat de civiele samenleving zowel op nationaal als op lokaal niveau
een gelegitimeerde speler is in nieuwe beleidskwesties en een vinger in de
pap moet hebben waar het natuurlijke rijkdommen betreft. Maar het is
duidelijk dat de overheid niet gelooft in enkele artikels van de grondwet,
verklaart Prasittiporn Kan-Onsri van de Assemblee van de Armen in een
persbericht.

De regering houdt voorlopig vast aan haar beslissing, in het belang is van
de meerderheid. Dorpelingen hebben andere noden. Ik heb deze beslissing
genomen om hen tegemoet te komen, verklaarde Thaksin. Volgens waarnemers
kan deze vasthoudendheid haar als een boemerang in het gezicht vliegen.
Meer en meer mensen van de middenklasse sympathiseren met de armen die door
de dam worden getroffen, zegt Banton Ondan, een socioloog.

De komende dagen mag Thaksin zich verwachten aan een aantal demonstraties.