Salvadoranen eisen sluiting giftige accufabriek

Kinderen lijden het meest onder de vervuiling door de fabriek Baterías de El Salvador. Uit testen die het ministerie van Gezondheid dit voorjaar uitvoerde, bleek dat zij hoge concentraties lood in hun bloed hebben. Hugo González (37), woont op een afstand van 400 meter van de fabriek. Zijn vrouw is acht maanden zwanger en de dokter heeft haar verteld dat ze lood in haar bloed heeft. Dat betekent dat ook de baby besmet is, wat mogelijk tot complicaties kan leiden. In het bloed van hun vijf jaar oude zoontje werd 16 microgram lood per deciliter bloed (µg/dl) gevonden.
 
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) beschouwt 10 µg/dl als “acceptabel” voor een 16-jarige. Tot 12 µg/dl is sprake van een enigszins verhoogd risico, terwijl een niveau tussen 12 en 20 µg/dl een “significant risico” met zich kan meebrengen. Als iemand meer dan 20 microgram lood per deciliter in zijn bloed heeft, kan dat onherstelbare neurologische schade aanrichten. Iemand kan daardoor voor de rest van zijn leven gehandicapt raken.
 
Lorena de González zegt dat de arts die het onderzoek uitvoerde in opdracht van het ministerie van Gezondheid, Blanca Estela Aguilar, haar heeft verteld dat de loodvergiftiging haar eigen schuld is. “Het zou komen door de tegelvloer en het soort pannen dat ik gebruik”, zegt ze. Volgens González zou de arts gezegd hebben dat de vervuiling niet afkomstig was van de fabriek. “We mogen dan arm zijn, maar we weten heus wel waar de vervuiling vandaan komt”, zegt ze.
 
Eva Peñate, onderwijzeres in Sitio del Niño, woont op een afstand van minder dan 200 meter van de fabriek. Ze zegt dat de prestaties van de kinderen de afgelopen jaren aanzienlijk achteruit gingen. Tenminste 25 procent van de kinderen komt vaak niet op school vanwege gezondheidsproblemen.
“Ze kunnen zich minder goed concentreren en vallen soms in slaap. Ze klagen over oogpijn en veel kinderen moeten een jaar overdoen.” Zelf zegt ze ook te merken dat haar geestelijke vermogens achteruitgaan. Ze vindt het moeilijk zich te concentreren en verwacht dat ze binnenkort blind wordt.
 
Bij Baterías de El Salvador werken 350 mensen. Het bedrijf is eigendom van de familie van Miguel Lacayo, voormalig minister van Economie. Baterías de El Salvador produceert en recycleert dagelijks zo’n 20.000 accu’s voor auto’s. Hoewel het bedrijf twaalf jaar geleden al van start ging, kreeg het pas drie jaar geleden een geveltekst ter identificatie.
Sindsdien is er een controverse ontstaan over de fabriek. Twee maanden geleden liepen de gemoederen hoog op nadat een krant berichtte over geruzie tussen de ministeries van Milieu en Gezondheid, die zouden proberen elkaar de verantwoordelijkheid voor de affaire in de schoenen te schuiven.
 
Een paar weken geleden raadde minister Guillermo Maza van Gezondheid de bewoners aan te verhuizen om verdere gezondheidsschade te voorkomen. Maza gelastte op 24 september de sluiting van de fabriek. De bewoners zien dat als een belangrijke stap, maar ze vinden het niet voldoende. De sluiting is vooralsnog tijdelijk en als reden werd het ontbreken van de juiste vergunningen opgegeven.
 
De mensenrechtenombudsman, Oscar Luna, dringt aan op juridische vervolging van het bedrijf. Volgens procureur-generaal Félix Safie is daarvoor echter te weinig bewijsmateriaal voor handen.
 
Carlos Mejía van de niet-gouvernementele organisatie Movimiento Sin Plomo (MSP) bestrijdt dat. Volgens hem weet de overheid al jaren dat er problemen zijn. Hij wijst erop dat de Amerikaanse Centres for Disease Control and Prevention (CDC) in Atlanta in 2005 bloedtesten hebben gedaan bij de 370 werknemers van Baterías de El Salvador. Daaruit bleek dat 128 van hen 40 microgram lood per deciliter in hun bloed hadden. Bij negenenvijftig anderen was dat 52 µg/dl. De concentraties liepen op tot 70 µg/dl bij sommige werknemers, zegt Mejía.
 
Mejía woont nu drie jaar in Sitio del Niño. Hij heeft een lijst met 85 kinderen die teveel lood in hun bloed hebben, waaronder een veertien maanden oude baby met 22 µg/dl.
 
Het lood vervuilt volgens milieuactivisten ook de oogsten in de regio. Het bewijs daarvoor ontbreekt echter. Veel landbouwproducten worden verkocht in de hoofdstad, die 31 kilometer verderop ligt.