VS willen vrijhandel met Afrika

De VS willen de samenwerking hervormen met 37 Afrikaanse landen onder de African Growth and Opportunity Act (AGOA) uit 2000. Nu biedt de overeenkomst de deelnemende Afrikaanse landen de mogelijkheid textiel en andere belangrijke exportenproducten tolvrij op de Amerikaanse markt te brengen. In ruil daarvoor moeten ze hun economie liberaliseren en privé-ondernemingen genoeg kansen en zekerheden bieden.

Op het vijfde AGOA-forum dat deze week in Washington plaatsvond, pleitten Amerikaanse beleidsmakers en experts ervoor de overeenkomst om te zetten in een vrijhandelsakkoord dat de economie van de Afrikaanse landen openstelt voor Amerikaanse bedrijven.

Alleen door groei in de bedrijfswereld kan de strijd tegen de armoede in Afrikia gewonnen worden, stelde de Amerikaanse buitenlandminister Condoleezza Rice. Ze haalde uit naar Afrikaanse regeringen die bedrijven het leven zuur maken met bureaucratische rompslomp en hoge heffingen.

De Heritage Foundation, een conservatieve denktank uit Washington, publiceerde een rapport dat stelt dat de AGOA-overeenkomst tegen 2015 kan worden omgezet in een vrijhandelsakkoord. Vanaf 2010 zouden de Afrikaanse landen de heffingen op Amerikaanse producten moeten beginnen te verlagen, met als doel dat 95 procent van de Amerikaanse export die landen tegen 2015 tolvrij binnenkan. Heffingen op medicijnen en medisch materiaal zouden al vanaf 2007 moeten worden afgebouwd.

Maar de regeringen van de betrokken Afrikaanse landen reageren terughoudend. Ze vrezen dat hun boeren en ondernemers de concurrentie met Amerikaanse ondernemingen niet aankunnen. “Afrika is klaar voor vrijhandel, maar we geven de voorkeur aan eerlijke handel”, zei de Senegalese Buitenlandminister Sjeik Tidiane Gaudio op het forum.

Critici van de oorspronkelijke AGOA-overeenkomst zien hun vrees bevestigd dat de VS het programma vroeg of laat ten dienste zou stellen voor de belangen van het Amerikaanse bedrijfsleven. Een vrijhandelsakkoord vinden ze geen goed idee. “Algemene liberalisering en het schrappen van alle tarieven is niet goed voor Afrika”, zegt Jessica Walker Beaumont van het American Friends Service Committee, een Quaker-organisatie die zich onder meer toelegt op Afrikaanse ontwikkelingsproblemen.

Critici hekelen ook het feit dat de VS de concurrentiekracht van de Afrikaanse producenten ondermijnen, bijvoorbeeld door de massale subsidiëring van Amerikaanse landbouwers die ook voor de internationale markt produceren, en door marktafscherming in sectoren die kwetsbaar zijn voor buitenlandse concurrentie.

Misschien werpt de AGOA-samenwerking ook daarom niet al te veel vruchten af. De export van de 37 Afrikaanse landen naar de VS steeg vorig jaar nog, maar dat was alleen te danken aan de toename van de Amerikaanse invoer van olie. De export van andere producten liep met 16 procent terug.

Amerikaanse beleidsmakers zeggen dat ze de Afrikaanse landen willen voorbereiden op een mogelijke vrijhandelsafspraak door middel van minder ver reikende overeenkomsten over handel en investeringen. Woensdag ondertekenden de VS al een Kaderovereenkomst over Handel en Investeringen met Rwanda. Dergelijke overeenkomsten gaan vaak aan vrijhandelsovereenkomsten met de VS vooraf. (PD/ADR)