‘Luchtvervuiling in Afrika wordt stilaan wereldprobleem’

De luchtkwaliteitscrisis in veel Afrikaanse landen escaleert, stelt een nieuwe studie in het wetenschappelijk vakblad Nature. Volgens de onderzoekers is er dringend nood aan internationale actie, aangezien het een probleem is geworden dat iedereen aangaat.

De afgelopen 50 jaar is de luchtkwaliteit in de meeste Afrikaanse landen sterk verslechterd, en hun steden behoren nu tot de meest vervuilde ter wereld. De concentratieniveaus van fijnstof zijn vijf tot tien keer hoger dan wat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbeveelt, en de situatie zal naar verwachting verslechteren naarmate de bevolking groeit en industrialisatie toeneemt.

Dat blijkt uit een nieuwe studie in Nature Geoscience door onder meer de Universiteit van Cambridge en het African Centre for Clean Air (ACCA).

Wereldwijd probleem

Het nijpende probleem wordt nauwelijks aangepakt. Amper 0,01% van het geld dat wereldwijd gaat naar de strijd tegen luchtvervuiling wordt in Afrika besteed.

‘Dergelijke gevaarlijke gevaarlijke lucht inademen kan nochtans complexe en soms dodelijke gezondheidsproblemen veroorzaken’, zegt Francis Pope, hoogleraar Atmosferische Wetenschappen.

‘Alsof dat nog niet genoeg reden was om dit probleem aan te pakken, is de luchtvervuiling in Afrika niet alleen een probleem voor de mensen die op het continent zelf wonen, maar voor de hele wereld. Het verkleint namelijk de kans om de wereldwijde klimaatdoelen te halen en de klimaatcrisis te bestrijden.’

‘De last van luchtvervuiling rust ten onrechte op armere bevolkingsgroepen en op vrouwen en kinderen.’

De verbranding van hout of andere biomassa om te koken en voor verwarming en verlichting is volgens de onderzoekers een belangrijke oorzaak van de slechte luchtkwaliteit op het continent. Maar ook de oliewinning, steenkoolindustrieën en oude voertuigen die worden geïmporteerd vanuit Europa spelen een belangrijke rol.

‘De last van luchtvervuiling rust ten onrechte op armere bevolkingsgroepen en op vrouwen en kinderen, omdat zij hoogstwaarschijnlijk meer worden blootgesteld aan vervuilende stoffen en hoogstwaarschijnlijk meer gevolgen ondervinden’, zegt co-auteur Andriannah Mbandi van de Universiteit van Zuidoost-Kenia. ‘Naast de voordelen voor de gezondheid en het milieu, zullen maatregelen voor schone lucht dus bijdragen aan het rechtzetten van een aantal van die ongelijkheden in Afrika.’

Internationale samenwerking

De onderzoekers concluderen dat een aanpak van de Afrikaanse luchtkwaliteit regionale en wereldwijde samenwerking vereist.

Ze pleiten voor een netwerk van sensoren om de luchtkwaliteit continue te kunnen monitoren. Er moet ook geïnvesteerd worden in schone energie om te voldoen aan de energievraag van Afrika, die tegen 2040 naar verwachting zal verdubbelen. Het afvalbeheer moet volledig hervormd worden zodat er minder afval gedumpt of verbrand en meer hergebruikt wordt.

Verder moet er geïnvesteerd worden in milieuvriendelijke technologie om ervoor te zorgen dat Afrikaanse landen economisch kunnen groeien zonder verouderde technologie uit landen in het noorden. Om de uitstoot van de transportsector aan banden te leggen, zijn naast een betere infrastructuur ook strengere emissienormen voor brandstof en geïmporteerde voertuigen nodig.

‘Er is geen one-size-fits-all-oplossing voor de luchtkwaliteitsproblemen in Afrika, en elke regio en bevolking zal zijn eigen specifieke uitdagingen moeten overwinnen’, besluit Pope. ‘Maar door proactief te zijn en deze vijf maatregelen uit te voeren, zal de luchtvervuiling dalen en dat betekent gezondere mensen en een gezondere planeet.’