Mau Mau spannen rechtszaak aan tegen Groot-Brittannië

Ook bij deze tweede poging zal de Keniaanse Mensenrechtencommissie de Mau Mau bijstaan. Een team technische experts van de Commissie zal in Londen bijkomende informatie over de zaak verzamelen. “We laten ons niet tot zwijgen brengen”, zei Gitu wa Kahengeri van de Mau Mau Vereniging van Oorlogsveteranen (MMWVA) op de persconferentie. “We zijn vastbesloten een zaak voor de Britse rechtbanken te brengen. Niet voor het geld… maar om te tonen dat mensenrechten niet geschonden mogen worden.”

13.000 doden

Sommige schattingen zeggen dat zo’n 13.000 Mau Mau het leven verloren tijdens een wraakactie door Afrikaanse troepen onder Brits bevel, nadat de beweging in de jaren vijftig rebelleerde tegen de Britse kolonisator. Nog eens 80.000 mensen die bij de beweging betrokken waren, zouden in detentiekampen zijn opgesloten. De Mau Mau bestond vooral uit leden van de Kikuyu, de grootste etnische groep in Kenia.
Groot-Brittannië reageerde op 2 april met een brief op de formele eis van de Mau Mau van vorig jaar. “We kunnen niet aanvaarden dat het Foreign and Commonwealth Office of enig ander staatsdepartement enige wettelijke verantwoordelijkheid neemt in de zaken die u aanklaagt” “, stelt de brief.
“Deze eisers, zegt u, zullen in staat zijn bijkomend medisch bewijsmateriaal te leveren dat consistent is met hun zaken, maar het Foreign and Commonwealth Office zal naar alle waarschijnlijkheid niet in staat zijn tegenbewijs te verzamelen van de individuen die beschuldigd worden van wat volgens de eisers nu al meer dan vijftig jaar geleden gebeurde.”

Verjaard

De brief stelt ook dat de eis van de veteranen verjaard is, zich beroepend op een Britse wet uit 1980. De juridisch adviseur van de veteranen, Mbugua Mureithi, betwist dat. “Mensenrechtenschendingen werden nooit beperkt in de tijd”, zegt hij.
Bovendien moet men ermee rekening houden dat het voor de eisers voordien erg moeilijk was juridische actie te ondernemen, vindt Mureithi. Tijdens de koloniale periode werd de Mau Mau beweging verboden. Het verbod bleef ook na de onafhankelijkheid in 1963 behouden. Pas veertig jaar later, nadat huidig president Mwai Kibaki aan de macht kwam, werden de Mau Mau weer toegelaten en kon de Mau Mau Vereniging van Oorlogsveteranen (MMWVA) worden opgericht.
“Hoe hadden de overlevenden van de Mau Mau kunnen samenkomen om hun eis te bespreken als hun beweging al die tijd illegaal was?”, vraagt de waarnemende baas van de Keniaanse Mensenrechtencommissie, Mwambi Mwasaru.

Verkracht

Voor de veteranen kan er geen sprake zijn van verjaring. “We hebben echt geleden onder de handen van onze koloniale heersers. We werden opgepakt en naar detentiekampen gevoerd waar we gemarteld werden tot de dood. De mzungu (Swahili voor blanke) kneep met tangen in onze genitaliën en lachte als we pijn voelden”, herinnert Jimmy Rugunya zich.
Augustine Kamunde, voorzitter van de Mau Mau Vereniging van Oorlogsveteranen: “Ik had 120 mensen onder mijn bevel. Honderdenelf van hen werden neergeschoten, negen sloegen op de vlucht. Terwijl wij in de dichte wouden verdwenen, pikten de mzungu ons land in. Vrouwen werden verkracht met voorwerpen terwijl hun kinderen toekeken. Het was horror.”